podcast Archieven - Een Beetje Nederlands

#81: Volkshuisvesting

Wonen is een grondrecht in Nederland, iedereen heeft recht op een dak boven zijn hoofd. Een goed dak, dat niet lekt en niet op beschimmelde muren staat. Het is de taak van de overheid om te zorgen dat er genoeg woningen zijn, die van goede kwaliteit zijn en in een buurt staan waar het fijn is om te wonen. Aan het begin van de twintigste eeuw was dat nog heel anders. We gaan deze aflevering kijken hoe de overheid is gaan zorgen voor goede huizen voor de bevolking. Zoals we dat in het Nederlands noemen: volkshuisvesting.

#80: Kneppelfreed

De officiële taal van Nederland is Nederlands. Maar wist je dat er nog een erkende taal in Nederland bestaat? In de provincie Friesland is het Fries de tweede officiële taal. Friese kinderen leren Fries op school en Friese journalisten spreken Fries. Maar Fries is niet altijd een officiële taal geweest. Hoewel er al eeuwenlang Fries wordt gesproken, erkent de Nederlandse overheid het Fries pas sinds 1956 als een officiële taal. In deze aflevering kom je erachter waarom deze erkenning pas in de jaren 50 lukte.

#79: Michiel de Ruyter

De grootste zeeheld in de geschiedenis van Nederland was Michiel de Ruyter. Als admiraal bedacht en leidde hij de strategieën om vijandelijke schepen te verslaan. Dankzij zijn moed en slimheid kon Nederland meerdere keren op belangrijke momenten overwinningen behalen. Mede daardoor bleef het land bestaan als onafhankelijke Republiek.

#78: Soldaat van Oranje

De Soldaat van Oranje: iemand met deze naam moet wel iets heel bijzonders hebben gedaan. Deze titel hoort bij verzetsheld Erik Hazelhoff Roelfzema. In de Tweede Wereldoorlog heeft hij heldhaftig verzetswerk gedaan, waarmee hij na de oorlog bekend is geworden.
Over het leven van de Soldaat van Oranje zijn boeken, films en musicals gemaakt. Vandaag kijken we naar het leven van deze echte avonturier. Is het eigenlijk terecht dat we hem zien als de held van het Nederlandse verzet in de Tweede Wereldoorlog?

#77: Achternamen

Normaal introduceer ik mijzelf niet met mijn volledige naam in deze podcast, maar aangezien ik het in deze aflevering over achternamen ga hebben, leek het gepast om het deze keer wel te doen. In deze aflevering ga ik het namelijk hebben over achternamen in Nederland en Vlaanderen. Misschien heb je al eens nagedacht over waar mijn achternaam vandaan komt, dat zal na het luisteren van deze aflevering zeker duidelijk zijn.

#76: Hyves

Sociale media is voor veel mensen een onmisbaar deel van hun leven geworden. In de aflevering van vandaag gaan we terug naar eenvoudigere tijden, naar het begin van deze eeuw. Niemand kende Facebook nog in Nederland. Nederlanders zaten toen op een ander sociaal medium: Hyves. Op het hoogtepunt zat tweederde van de Nederlanders op de site. Maar even snel als de site opkwam, verdween het weer. Tien jaar geleden stopte de sociale mediasite ermee en werd het onderdeel van de Nederlandse digitale geschiedenis.

#75: Heksenvervolging

Stel je voor: je bent een zelfstandig, eigenwijze vrouw, wat ouder en kinderloos. Je gebruikt kruiden voor genezende thee, je geeft duidelijk je mening of je hebt zo nu en dan discussies met je buren. Nu zouden dat heel veel vrouwen kunnen zijn, maar in de 16e en 17e eeuw zou je zomaar kunnen worden beschuldigd van hekserij. Je dorpsgenoten dachten dat je een verbond had met de duivel. In het ergste geval werd je verbrand op de brandstapel. Dit gebeurt gelukkig al lang niet meer, maar we gebruiken nog steeds het woord heks als scheldwoord. Waarom werden mensen als heks veroordeeld en merken we daar nu nog iets van?

#74: Provo

In de zomer van 1965 in Amsterdam kwam een klein groepje jonge, anarchistische mensen bij elkaar. Er werd die dag een protestgroep opgericht met de naam Provo. Met acties en protesten daagde Provo de autoriteiten uit. Ze provoceerde hen, ze waren ongehoorzaam. De groep protesteerde tegen de maatschappij: tegen de consumptiemaatschappij, tegen de gevestigde orde, tegen de conservatieve gedragsregels in die tijd. Ook al heeft de beweging maar kort bestaan, het heeft veel invloed gehad op de maatschappij in de jaren 60.

#73: Reinaert de Vos

Reinaert de Vos: Een verhaal van 750 jaar oud dat gaat over een pratende en lopende vos, en vol staat met bedrog en geweld. Het is een echte klassieker uit de middeleeuwen, en saai is dit verhaal zeker niet. Het wordt nog steeds veel op middelbare scholen in Nederland en Vlaanderen gelezen. Ook al is het verhaal eeuwenoud, de slimme streken van Reinaert zijn tijdloos.

#72: Nederlandse Cariben

Wist je dat je in Nederland heerlijk kunt zonnen op een prachtig wit strand met palmbomen? Ja, deze plek bestaat echt! In de Cariben liggen namelijk 6 eilanden die onderdeel zijn van het Koninkrijk der Nederlanden. Je zal dus wel bijna naar de andere kant van de wereld moeten gaan om er te komen, de afstand tussen het Europese Nederland en het Caribische Nederland is bijna 8000 kilometer. We gaan naar de Cariben en kijken naar de geschiedenis en cultuur van deze plek en de band met het Europese Nederland.

#71: Limburgse mijnen

Ook al is Nederland een klein en dichtbevolkt land, is er genoeg mooie en bijzondere natuur te vinden. Miljoenen Nederlanders genieten van de verschillende landschappen die we hebben: de duinen aan de kust, moerasgebieden met bijzondere vogels en bosrijke gebieden. In deze aflevering vertel ik over natuur in Nederland: over de bijzondere gebieden en dieren, maar ook de problemen die er zijn.

#70: Natuur in Nederland

Ook al is Nederland een klein en dichtbevolkt land, is er genoeg mooie en bijzondere natuur te vinden. Miljoenen Nederlanders genieten van de verschillende landschappen die we hebben: de duinen aan de kust, moerasgebieden met bijzondere vogels en bosrijke gebieden. In deze aflevering vertel ik over natuur in Nederland: over de bijzondere gebieden en dieren, maar ook de problemen die er zijn.

#69: Anna Maria van Schurman

Veel mensen denken dat Aletta Jacobs de eerste vrouw was die in Nederland studeerde aan een universiteit, maar dat klopt niet. Die eer is voor Anna Maria van Schurman, die al vele jaren voor Jacobs colleges volgde aan de Universiteit van Utrecht. In een tijd waarin de universiteit eigenlijk alleen toegankelijk was voor mannen. Reden genoeg om eens te kijken naar het leven van deze briljante vrouw!

#68: Tachtigjarige Oorlog (deel 2)

Het jaar 1568 is een van de belangrijkste jaartallen in de Nederlandse geschiedenis. Dat jaar breekt de oorlog uit die de toekomst van het land zal bepalen. Tachtig jaar lang vecht Nederland onder leiding van Willem van Oranje voor onafhankelijkheid, tegen de Spanjaarden. Dit is het verhaal over geloof, politiek en de strijd voor vrijheid. Vandaag gaat het over de Tachtigjarige Oorlog.

#67: Tachtigjarige Oorlog (deel 1)

Het jaar 1568 is een van de belangrijkste jaartallen in de Nederlandse geschiedenis. Dat jaar breekt de oorlog uit die de toekomst van het land zal bepalen. Tachtig jaar lang vecht Nederland onder leiding van Willem van Oranje voor onafhankelijkheid, tegen de Spanjaarden. Dit is het verhaal over geloof, politiek en de strijd voor vrijheid. Vandaag gaat het over de Tachtigjarige Oorlog.

#66: Zwangerschap in Nederland

In deze aflevering: hoe gaat een zwangerschap in Nederland? Wat gebeurt er allemaal in die 9 maanden, en daarna?

#65: Limburgs

Sjoen, Sjrieve, Gelok, sjtad, zomaar een paar echte Limburgse woorden. Limburgs is een verzamelnaam voor een aantal dialecten die op elkaar lijken. Er wordt weleens gezegd dat ieder dorp in Limburg zijn eigen dialect kent en heel erg overdreven is dat niet. In deze aflevering vertel ik je over het Limburgse dialect, de geschiedenis ervan en bespreek ik een paar basisuitdrukkingen om je op weg te helpen, mocht je ooit de provincie Limburg bezoeken.

#64: Jan van Eyck

Aan het einde van de middeleeuwen leefde er in de Lage Landen een schilder die zijn tijdgenoten ver voorbij was. Deze schilder was een echte pionier: hij heeft technieken uitgevonden waarmee hij op een manier kon schilderen die totaal nieuw was. Jan van Eyck, de man waar het vandaag over gaat, was zelf mysterieus, en ook rond zijn schilderijen zijn er nog veel raadsels. In deze aflevering: het levensverhaal van Jan van Eyck, zijn belangrijkste kunstwerken en een spectaculaire diefstal…

#63: Antoni van Leeuwenhoek

Een eenvoudige textielhandelaar uit de stad Delft, een man met een enorme nieuwsgierigheid, een man die een microscoop zou maken en ontdekkingen zou doen die onze wereld voorgoed veranderde. Een pionier in de wetenschap en een Nederlander dus. We hebben het over Antoni van Leeuwenhoek. In deze aflevering meer over hem, zijn leven, zijn ontdekkingen en waarom wij zoveel aan hem te danken hebben.

#62: Het Mirakel van Amsterdam

In een huisje in de Kalverstraat in Amsterdam vond een wonderbaarlijke gebeurtenis plaats. Het jaar is 1345 en een doodzieke man balanceert op het randje van leven en dood. Hij weet dat hij niet meer lang te leven heeft en vraagt of een pastoor langs kan komen bij zijn sterfbed. Dan gebeurt er een onverklaarbaar wonder, een wonder dat tot op de dag van vandaag herdacht wordt door de katholieke gemeenschap in Amsterdam. In de aflevering van vandaag: het verhaal van het Mirakel van Amsterdam.

#61: De Dom van Utrecht

Het is meer dan 700 jaar oud, het is gebouwd op de resten van een oud Romeins fort, het is de hoogste kerktoren in Nederland, en het is verwoest door een tornado! Alleen al deze feiten zouden interessant genoeg zijn voor een aflevering, maar er is nog veel meer te vertellen over deze toren. Vandaag gaan we naar het midden van het land, naar het symbool van de stad Utrecht: De Dom in Utrecht.

🔒 #4: Willem Wever / Telekids

In deze aflevering praten Robin en Yvette over… kindertelevisie! Robin vertelt over Willem Wever, Yvette vertelt over Telekids.

#60: Anton de Kom

Anton de Kom was schrijver, activist en verzetsheld, en vooral een moedige man. Hij was niet bang om zijn wapen te gebruiken: de pen. De Kom is vooral bekend door zijn boek ‘Wij Slaven van Suriname’, het eerste door een Surinamer geschreven geschiedenisboek over Suriname. Tijdens de Tweede Wereldoorlog schreef hij voor illegale kranten, maar werd opgepakt en stierf in een Duits concentratiekamp. Pas de laatste jaren krijgt hij de erkenning die hij verdient. Vandaag kijken we naar zijn levensverhaal.

#59: Fietsen

Nederlanders fietsen veel. We fietsen naar school, naar werk, naar sport, vrienden, familie… We doen zo’n beetje alles op de fiets. Wat voor een weer het ook is. Regent het? Daar hebben we een regenpak voor. Boodschappen meenemen? Daar hebben we een bagagedrager of fietstassen voor. Kind mee? Daar hebben we een kinderzitje voor. Alles kan op de fiets! Maar hoe is dat zo gekomen? In deze aflevering fietsen we door alle informatie heen over het typisch Nederlandse vervoermiddel, de fiets!

🔒 #3: Pyramide van Austerlitz / Leeuw van Waterloo

In deze aflevering praten Robin en Yvette over… piramiden! Robin vertelt over de Pyramide van Austerlitz, Yvette vertelt over de Leeuw van Waterloo.