#76: Hyves

Hallo allemaal! Dit is Een Beetje Nederlands, de podcast voor mensen die Nederlands leren. Mijn naam is Robin en de aflevering van vandaag gaat over Hyves. De tekst van deze aflevering kan je meelezen op de website, www.eenbeetjenederlands.nl. Als je vragen of opmerkingen hebt over deze aflevering, kan je ze naar mij sturen op de website. In de shownotes staat een link naar de website. 

Je kan nu Vriend van de Podcast worden via de website, en vanaf dit seizoen krijgen vrienden extra voordelen! Voor een paar euro per maand krijg je toegang tot extra afleveringen, hulpmiddelen bij iedere aflevering en nog veel meer. Check de website voor meer informatie!

Nu, door met de podcast.

Sociale media is voor veel mensen een onmisbaar deel van hun leven geworden. In de aflevering van vandaag gaan we terug naar eenvoudigere tijden, naar het begin van deze eeuw. Niemand kende Facebook nog in Nederland, Snapchat en Tiktok bestonden nog lang niet. Nederlanders zaten toen op een ander sociaal medium: Hyves. Op het hoogtepunt zat tweederde van de Nederlanders op de site. Maar even snel als de site opkwam, verdween het weer. Tien jaar geleden stopte de sociale mediasite ermee en werd het onderdeel van de Nederlandse digitale geschiedenis.

Vraag eens aan een millennial zoals ik, iemand van dertig jaar of ouder, of diegene vroeger op Hyves heeft gezeten. Bij de meesten zal je een nostalgische blik in de ogen zien. Veel van mijn tijdgenoten hebben vele uren doorgebracht op deze website. Veel pubers gingen als ze thuiskwamen van school direct achter de computer om te chatten op MSN, The Sims of Rollercoaster Tycoon te spelen, én in te loggen op Hyves.

Om te checken of er nog nieuwe krabbels geplaatst waren, berichten op iemands profiel waren dat. Of om je eigen profiel verder te pimpen. Je kon op Hyves de vormgeving van je eigen profiel naar wens aanpassen, zonder dat je daarvoor hoefde te kunnen programmeren. Bijvoorbeeld door de kleuren aan te passen of door een mooi plaatje als achtergrond te nemen. Je kon iets van je eigen persoonlijkheid laten zien op je pagina. Iemand die heel erg van paarden hield zou waarschijnlijk een plaatje van een paard als achtergrond instellen, iemand die fan is van voetbalclub Ajax zal voor het logo van Ajax kiezen.

Gifjes en stickers zoals je die nu veel ziet op sociale media bestonden nog niet echt, maar glitterplaatjes waren wel veel aanwezig. Dat zijn kitscherige geanimeerde afbeeldingen met sentimentele teksten, zoals ‘ik krabbel je een fijne dag toe’ of ‘BFF voor altijd ’.

Ik kan het niet over Hyves hebben zonder het te hebben over een dansende banaan. Op Hyves was het mogelijk om emoticons of smileys te gebruiken bij je krabbels, en de emoticon van de dansende banaan was een van de populairste. Veel van de emoji’s op Hyves waren bewegend, ook de dansende banaan. Om de een of andere reden is de dansende banaan verbonden met Hyves. Iemand die op Hyves heeft gezeten, kent de dansende banaan. Het is moeilijk om uit te leggen.

Wat eigenlijk vooral opvalt als ik terugkijk naar de tijd van Hyves, is dat het vooral een veel gezelligere site was dan de sociale mediasites die nu bestaan. Natuurlijk werd er ook op Hyves gescholden en gepest, maar de problemen waar de huidige sociale netwerken mee te maken hebben bestonden nog niet. Het verspreiden van desinformatie, fake news dus, door trollenlegers was nog veel minder een probleem in die tijd.

Hyves was vooral gericht op vrienden en kennissen, het voelde veel intiemer dan bijvoorbeeld Facebook. Daardoor was de sfeer minder anoniem en agressief dan op veel moderne platforms. De focus lag op persoonlijke profielen, krabbels en groepspagina’s. Discussies konden soms fel zijn, maar er waren geen algoritmes die extreme meningen versterkten. Reclames waren aanwezig, maar in mindere mate, en het platform draaide niet om het verzamelen van gebruikersdata.

Sociale media speelden toen ook een kleinere rol in het dagelijks leven. Mensen gebruikten Hyves vooral voor de lol: om foto’s te delen en elkaar een berichtje te sturen, niet om de hele dag nieuws en meningen te volgen. Daardoor voelde het minder verslavend en minder overweldigend. Achteraf gezien was Hyves misschien niet perfect, maar het voelde wel onschuldiger en gezelliger dan sociale media nu.

Ik heb in een eerdere aflevering al een keer verteld over De Digitale Stad. Dat was in 1994 de eerste online community van Nederland. De Digitale Stad vond ik interessant omdat het aan het begin van het internettijdperk al bestond. Hyves vind ik om heel andere redenen een interessant deel van de Nederlandse internetgeschiedenis. De Digitale Stad is nooit echt op grote schaal doorgebroken, er hebben maar een paar duizend mensen op gezeten. Hyves daarentegen was enorm populair in zijn tijd en miljoenen Nederlanders maakten er gebruik van.

Hyves begon in 2004 als project van drie jonge Nederlandse ondernemers. De naam komt van beehives, bijenkorven in het Nederlands. In het begin waren het vooral familie en vrienden van de oprichters die op de site zaten, maar al snel groeide het aantal gebruikers. Studenten werden naar de site gelokt, met het idee dat studenten makkelijk sociale contacten maken. Dat bleek te werken, in december 2004 waren er al zo’n 3000 leden.

Met een aantal slimme trucs lukte het Hyves om verder door te breken. Zo werd er een knop toegevoegd waarmee je in één keer het adresboek van je Hotmail-account kon uitnodigen om vriend te worden. Nu heel normaal bij veel websites en apps, toen nog vernieuwend. Mede dankzij deze functie groeide het aantal leden van de site vanaf eind 2004 exponentieel. Aan het begin van 2005 verdubbelde het aantal leden bijna iedere week. Daardoor kreeg de site te maken met technische problemen, de servers konden het groeiende aantal leden maar nauwelijks aan. Het aantal leden groeide door en door: in maart 2005 waren er 100.000 leden, en in juli al 1 miljoen.

De site werd steeds populairder, niet alleen meer onder studenten maar onder alle Nederlanders. Ook politici werden lid van de site, als nieuwe manier om kiezers te bereiken. Ook steeds meer BN’ers, Bekende Nederlanders, werden lid. Hyves is echt een begrip geworden, een gevestigde naam. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de naam van de site een werkwoord werd: het woord hyven kwam in het Nederlandse woordenboek te staan:  “zullen we hyven” was even normaal geworden als “zullen we bellen” Ook andere werkwoorden van tech-merknamen zoals googlen, whatsappen en skypen hebben trouwens dezelfde eer. 

Hyves heeft meer woorden of uitdrukkingen toegevoegd aan de Nederlandse taal of een nieuwe betekenis gegeven. De Nederlandse online taal is mede dankzij Hyves gevormd. Bijvoorbeeld het woord krabbelen, waar ik het net over had. Dit woord bestond al met de betekenis “snel en slordig iets schrijven”. Snel even een notitie krabbelen. Op Hyves werd het de term voor een openbaar bericht op iemands profiel neerzetten. Op Hyves gaf je een krabbel niet een like zoals op Facebook, maar respect. En nog een mooie toevoeging aan de Nederlandse taal: ontvrienden: het verwijderen van een vriend op sociale media. 

Terwijl Facebook en Myspace in Amerika streden om de titel van ‘grootste sociale netwerk’, bleef Hyves in Nederland lang dominant. In 2007 werd Hyves de meest bezochte website in Nederland. Ook werd Hyves in 2007 uitgeroepen tot Website van het Jaar.

Toch begonnen de eerste kleine scheurtjes in het succes van de site zichtbaar te worden. Het imago van de site begon langzaamaan te veranderen. In het begin bestond Hyves vooral uit jonge mensen: studenten en scholieren. Na verloop van tijd kwamen er ook steeds meer oudere mensen op de site. Het is toch minder cool als je ouders op dezelfde website zitten als jij, als je een tiener bent. De site begon gewoon minder hip te worden.

Tegelijkertijd werd Facebook steeds populairder, juist onder jongeren. Facebook had in het begin dezelfde aantrekkingskracht voor jongeren als wat Hyves gehad heeft. Facebook was juist wél hip!

In 2010 verwelkomt Hyves nog het 10 miljoenste lid. In Nederland woonden toen zo’n 17 miljoen mensen, dus de meerderheid van de Nederlanders was lid van de site. In hetzelfde jaar werd Hyves gekocht door de Telegraaf Media Groep voor 43 miljoen euro.

Langzaam maar zeker begon Facebook steeds meer marktaandeel van Hyves over te nemen. In 2011 ging Facebook Hyves voorbij in het aantal Nederlandse gebruikers. De Amerikanen hadden het Nederlandse platform verslagen.

Daarna ging het snel. Het aantal leden begon zelfs af te nemen, mensen zegden hun account op als ze naar Facebook verhuisden. De nieuwe eigenaren van Hyves gingen haastig op zoek naar nieuwe manieren om mensen naar de site te trekken. Zo werden er spelletjes, nieuws en een eigen radiostation toegevoegd aan de site. Maar de nieuwe strategie om Hyves te laten overleven bleef zonder succes. Naast Facebook kreeg Hyves ook steeds meer concurrentie van andere sociale media, zoals Twitter.

De ondergang van Hyves was niet te stoppen. Op 2 december 2013 stopte Hyves als social media-site. Het ging verder als een site waar je spelletjes op kan spelen. Die site bestaat nu nog steeds, maar zonder de functie van sociaal medium.

Uiteindelijk heeft Hyves het dus niet gered. Hyves heeft het verloren van Facebook, dat meer aantrekkingskracht had op de jongeren. Grappig, want diezelfde jongeren hebben nu Facebook grotendeels weer verlaten voor nieuwere sociale media.

Het is dus nu meer dan 10 jaar geleden dat de site gestopt is. Hyves is nu een website waar met nostalgie en heimwee naar teruggekeken wordt. Hyves voelde onschuldig, in tegenstelling tot de sociale media van nu. Eens in de zoveel tijd is er een initiatief om Hyves weer tot leven te wekken. Als een van de techgiganten weer eens onder vuur ligt vanwege bijvoorbeeld de uitspraken van hun eigenaren, of de relatie ervan met het Witte Huis. Dan gaan er weer stemmen op om een Nederlands sociaal netwerk te maken. Maar tot nu toe is het nog niet gebeurd.

Het profiel van toen ik zelf puber was, is dus nu niet meer terug te vinden. En dat vind ik zelf eigenlijk ook wel prettig. De site is in 2013 gearchiveerd door de Wayback Machine van Archive.org. Via deze site kan je nog oude profielen terugzien. Ik zal er een aantal linken in de shownotes. 

Daarmee kom ik aan het einde van deze aflevering van Een Beetje Nederlands.

Ik wil je nog een keer helpen herinneren dat je vriend van de podcast kan worden! Voor 5 euro per maand steun je deze podcast, en krijg je er zelf ook nog iets voor terug. Namelijk: extra afleveringen om naar te luisteren. Bijvoorbeeld over Witte Wieven. Wil je daar meer over weten? Ga snel naar Petjeaf.com/eenbeetjenederlands en word ook Vriend van de Podcast.

Ik hoop dat je een beetje Nederlands geleerd hebt, en tot de volgende aflevering!